ROLOEFENINGEN ALS VOORBEREIDING VOOR HET MAKEN VAN BOCHTEN
Voordat je normale bochten gaat maken oefenen we eerst de coördinatie van rolroer en richtingsroer. Je bent al bekend met het haakeffect (les 4.5). Je moet de stuurknuppel (rolroer) en het voetenstuur (richtingsroer) tegelijk gebruiken om het haakeffect te corrigeren. Denk aan een onzichtbaar touwtje tussen de stuurknuppel en het voetenstuur. Stuurknuppel naar links dan tegelijk het voetenstuur mee naar links. Doe je de stuurknuppel weer terug dan doe je dat ook met het voetenstuur. Stuurknuppel en voetenstuur werken samen. Wat je in de praktijk moet leren is de hoeveelheid voeten die je moet geven. Geef je te weinig dan slip je en geef je teveel dan schuif je. Na een aantal oefeningen leer je om de juiste hoeveelheid te geven en dan vlieg je gecoördineerd. 

 

• Op de afbeelding zie je rechts dat het draadje recht staat. Je vliegt gecoördineerd. De luchtstroom komt recht van voren en veroorzaakt zo de minste weerstand.
• In het midden op de afbeelding zie je dat het draadje naar de binnenkant van de bocht wijst. Dit noemen we schuiven. de luchtstroom blaast tegen de buitenkant van de romp.
• Op de linker afbeelding zie je dat het draadje naar buiten wijst. Dit noemen we slippen. De luchtstroom blaast tegen de binnenkant van de romp en zorgt zo voor extra weerstand. 

Begin om te oefenen met een dwarshelling van ongeveer 20°. Zorg ervoor dat je met je hoofd in het midden blijft zitten. In deze oefening vlieg je naar een richtpunt aan de horizon. De instructeur doet de oefening voor. Hij rolt het vliegtuig gecoördineerd totdat het een dwarshelling heeft van ongeveer 20° en rolt dan weer terug. Daarna doe jij de oefening een aantal keren en zo krijg je gevoel voor de grootte van de roeruitslagen en de roerkrachten. Deze oefening is in het begin niet gemakkelijk. Als het niet meteen lukt, blijf dan oefenen.

 

1. Goed uitkijken, vooral in de richting van de bocht;
2. De juiste coördinatie van stuurknuppel en voetenstuur;
3. De horizon: voor het constant houden van de helling, de vliegsnelheid en de draaisnelheid.

Goed uitkijken naar alle zijden en weten waar andere zweefvliegtuigen zitten, is heel belangrijk. Maak er een gewoonte van om geregeld van de ene naar de andere kant om je heen te kijken. Noem de zweefvliegtuigen die je ziet, dan weet de instructeur dat je ze gezien hebt.

 

Voor het maken van een bocht naar links scan je eerst het luchtruim op de hoogte van de horizon van rechts naar links en als het luchtruim vrij is zet je de bocht in. Eerst kijken en pas daarna de bocht inzetten. Tijdens het maken van de bocht kijk je geregeld (iedere 90 graden) over je schouder in de richting van de bocht. Je vliegt namelijk na een poosje een stuk luchtruim in dat je nog niet eerder kon zien.

 

 

Je maakt een bocht vooral met de stuurknuppel. Het voetenstuur is slechts ter correctie van het eerder genoemde haakeffect. Een bocht naar links maak je door de stuurknuppel naar links te doen en tegelijk voetenstuur naar links te geven om het haakeffect op te heffen en niet te slippen. Je rolt door tot ongeveer 30° en neemt dan de stuurknuppel terug en zelfs iets naar rechts om doorrollen te voorkomen (de buitenvleugel heeft in een bocht meer snelheid dus meer lift en heeft daarom de neiging om het zweefvliegtuig door te laten rollen). Ook neem je ‘iets voeten terug’ (iets minder voetenstuur), omdat het haakeffect nu niet meer aanwezig is. Je houdt er wel iets voeten in om de draaiïng erin te houden.

 

 

Je probeert nu te vliegen met gelijkblijvende helling. Om dit te bereiken controleer je geregeld even of de horizon op dezelfde plaats, in dezelfde scheve stand, in de kap blijft. Blijf ondertussen geregeld om je heen kijken naar eventuele andere vliegtuigen en werp alleen af en toe een korte blik op de instrumenten.

 

Door het vliegen van een bocht verandert de richting van de lift. Bij rechtuit vliegen staat de lift (L) recht tegenover het gewicht (G) van het vliegtuig. De pijlen L en G zijn even groot en dit geeft aan dat de lift gelijk is aan het gewicht. Bij het vliegen van een bocht staat de lift weer loodrecht op de vleugel, maar door de helling niet meer recht tegenover het gewicht. De lift is ontbonden in een horizontale en een verticale component (L₂ en L₁). Bij het vliegen van de bocht heeft het toestel de neiging de neus te laten zakken, waardoor de snelheid oploopt. Om dit te voorkomen trek je iets aan de stuurknuppel. Je vergroot hiermee de invalshoek van de vleugels, waardoor je de lift vermeerdert. Deze situatie zie je op de rechtertekening.

 

 

 

Ook bij het beëindigen van de bocht kijk je eerst of het luchtruim vrij is in de richting waarin jij nu wilt gaan vliegen. Je rolt uit een linkerbocht terug door stuurknuppel en voetenstuur (ook nu weer het haakeffect) naar rechts te bewegen tot de vleugels weer in de horizontale stand zijn gekomen. Wanneer je het zweefvliegtuig weer horizontaal hebt, moet je de stuurknuppel weer iets naar voren doen om de juiste snelheid te handhaven.