VEILIGHEIDS MANAGEMENT SYSTEEM (VMS)
 
Veiligheidsmanagement
Elke zweefvliegclub heeft sinds een aantal jaren een veiligheidsmanagementsysteem. Dat lijkt iets nieuws, maar eigenlijk doen we al heel lang aan veiligheidsmanagement. Zo lang het zweefvliegen bestaat zijn we bezig om van gemaakt fouten te leren en proberen we om ongevallen te voorkomen. Op de club gebeurt dat al vele jaren o.a. alsvolgt:
  1. Ochtend briefing Bij de ochtendbriefing wordt door de DDI (dienstdoende instructeur) uitgelegd met welke weersomstandigheden we deze dag te maken krijgen en waar we vandaag speciaal op moeten letten. Hij stelt ook elke dag een veiligheidsonderwerp aan de orde. Er wordt niet buiten de voor het zweefvleigen geldende limieten gevlogen.
  2. Boekjes EVO en VVO De boekjes EVO en VVO die gebruikt worden bij de praktijkopleiding op het veld, beginnen allebei met hoofdstukken over de veiligheidsregels op het veld en in de lucht. Onder toezicht van ervaren zweefvliegers en instructeurs leren de nieuwe leden al de taken zoals kabels aanhaken, kabels uitrijden en het bedienen van de lier.
  3. Sociale controle op de startplaats De DDI leidt het vliegbedrijf. Hij geeft solovliegende leerlingen een briefing voor de vlucht en een debriefing. Hij ziet er op toe dat er veilig gestart wordt en spreekt vliegers op fouten aan. Natuurlijk ziet een DDI niet alles. Mocht de DDI zelf een instructievlucht maken dan melden de zweefvliegers die gevaarlijk situaties gezien hebben dit bij de DDI en de DDI bespreekt dit ter lering met de zweefvlieger.
  4. Dagrapport, logboekje en leerlingenvolgsysteem Elke vlucht wordt bijgehouden in het logboekje en daar worden bijzonderheden ter lering vermeld. De DDI maakt na elke vliegdag een dagrapport voor de andere instructeurs. Hij vermeldt daarin bijzonder en mogelijk gevaarlijk gedrag of gevaarlijke situaties. De instructeur die de volgende dag DDI wordt via dit systeem helemaal bijgehouden. De vorderingen van de leerlingen worden bijgehouden in een digitaal leerlingenvolgsysteem.
  5. Instructeursvergaderingen Op de instructeursvergaderingen worden de vorderingen van de leerlingen en de zweefvliegers besproken. Voorvallen die gemeld zijn in de dagrapporten worden besproken en eventueel worden er besluiten genomen over maatregelen om gevaarlijk situaties te voorkomen.
  6. Profchecks Elke zweefvlieger maakt na drie maanden niet vliegen een checkstart met een instructeur. Instructeurs maken jaarlijks minimaal één checkstart, zweefvliegers met een zweefvliegbrevet (SPL-houders) maken na 25 starts een checkstart en alle solisten maken na 15 starts een checkstart. Bij vliegen bij moeilijke omstandigheden, zoals behoorlijk crosswind, kan de DDI bepalen dat solisten verplicht met een instructeur op de tweezitter vleigen.  
  7. Veiligheidsavonden De club hield vroeger incidenteel wel eens een veiligheidsavond, maar sinds 2013 is dat een vast onderdeel van het jaarprogramma.
  8. Theoriecursus in de winterperiode In de winterperiode worden er door de instructeurs theorielessen gegeven aan de solisten die het theorie-examen willen gaan afleggen. Alle leden mogen deze lessen bijwonen. Bij alle vakken kommen zaken die betrekking hebben op veilig zweefvliegen aan de orde. Vooral bij het van Menselijke prestaties en beperkingen. Bij een goede veiligheidscultuur hoort dat de leden van de zweefvliegvereniging hun theoretische kennis op peil houden.
  9. Opvang nieuwe leden Nieuwe leden ontvangen een logboekje en het boekje EVO. Daarnaast volgen zij  één of meerdere introductielessen.  
VMS
Dit hoofdstuk gaat over het VMS (Veiligheids Management Systeem). Wat bedoelen we met een veiligheidsmanagementsysteem? Volgens de definitie is dat:
 
'Een systematische, preventieve, proactieve en reactieve aanpak van het managen van de veiligheid, inclusief de daarvoor noodzakelijke organisatiestructuren, verantwoordelijkheden, procedures en beleid'.
 
We deden altijd al aan veiligheidsbevordering, maar voortaan gaan we met een veiligheidsmanagementsysteem op een planmatige en systematische manier aantoonbaar de veiligheid verbeteren.  
 
EASA
Op 8 april 2018 moeten de zweefvliegclubs in de EU voldoen aan de EASA-regelgeving. De zweefvliegclubs worden dan een ATO (Approved Training Organisation) of een DTO (Declared Training Organisation) een zweefvliegschool. Elke ATO moet een VMS hebben. Het hebben van zo'n systeem is sinds  2016 voor een ATO verplicht. Voor een DTO is dit niet verplicht maar de zweefvliegclubs zien het nut van dit systeem in en houden toch een VMS aan. Binnen de FAC zijn de veiligheidsmanager en het veiligheidsteam hier mee bezig.
 
Veiligheidsteam
De FAC beschikt sinds begin 2014 over een veiligheidsmanagementeam. Het team bestaat uit Age Osinga, Dennis Terpstra en Dirk Corporaal. 
Dit team verzorgt de veiligheidsavond in het voorjaar, bespreekt en onderzoekt gemelde voorvallen en is bezig om het veiligheidsbeleid van de FAC netjes op papier te krijgen.
 
VMS-handboek FAC
We zijn in april 2015 naar zweefvliegclub ZCH geweest om daar, met het veiligheidsteam van Wieringermeer, te spreken over het opzetten van een handboek VMS (Veiligheids Management Systeem). Momenteel zijn we bezig om een handboek VMS voor de FAC te maken. Zodra dat VMS in concept klaar is, dan leggen we dat voor aan het bestuur van de FAC. Je kunt hier onder de knop VMS-handboek Fac zien hoe ver de conceptversie is. We streven ernaar om eind oktober 2015 versie 1 gereed te hebben.
 
Doel van het veiligheidsmanagementsysteem (VMS)
Het doel van het VMS is het aantoonbaar en continu verbeteren van de veiligheid. Zweefvliegen is een sport die veilig uitgevoerd kan worden. Wie z'n gezonde verstand gebruikt, z'n beperkingen kent en zich aan de regels houdt, die loopt een gering risico. Al vijftig jaar lang is in Nederland één op de 160.000 vluchten fataal. Bij de grote luchtvaart en in het verkeer is het aantal slachtoffers in diezelfde periode meer dan gehalveerd. Bij het zweefvliegen is nog niet zo'n sterke daling te zien. Veiligere zweefvliegtuigen, aandacht voor menselijke prestaties & beperkingen, training van noodsituaties en een goed veiligheidsmanagemant systeem moeten voor een daling zorgen.
 
Voorvalregistratieformulier voor de FAC (VRF)
Op de website van de FAC staat in het ledenmenu sinds een week een voorvalregistratieformulier. Deze onlineversie is gemaakt door Dennis. Terpstra Je kunt daar op een gemakkelijke manier een voorval of incident melden. Je hebt daarbij de keuze of je dit met je naam eronder of anoniem wilt doen. Wil je een voorval of een incident melden, gebruik dan van nu af dit online formulier. Mocht je wijzigingen of tips hebben dan horen we dat graag.
 
Links over VMS
Wil je meer lezen over het veiligheidsmanagement systeem, klik dan op onderstaande links:  
  1. De website van de commissie veiligheid van de KNVvL-Afdeling Zweefvliegen: http://www.cvz.zweefportaal.nl/news.php
  2. De website van de KNVvL: http://www.knvvl.nl/knvvl/veiligheidsmanagement/
  3. De website van de BGA: 
  4. Wingstar institute:  http://www.wingstar.nl/author/admin/  artikelen geschreven door Geert Hulshof, hij heeft ook een achtergrond als vlieger. Van hem zijn de artikelen. Deze staan ook weer in zijn boek: Risk Management.   
  5.  Australische site over SMS  https://www.casa.gov.au/education/standard-page/sms-resource-kit Erg uitgebreid en veel informatie te vinden. Deze wordt regelmatig geüpdatet.  
  6.  Site van de Australische regering  https://www.casa.gov.au/education/standard-page/understand-sm-and-sms  Hier wordt beknopt uitgelegd wat SMS is. 
  7.  Een handleiding voor het opzetten van SMS : http://www.caa.co.uk/docs/33/CAP%201059%20SMS%20for%20small%20organisations%20%28p%29.pdf 
  8. Kwartaalreportages OVV https://www.onderzoeksraad.nl/nl/sectoren/luchtvaart?filters%5Btype%5D=Afgeronde&filters%5Bphrase%5D=kwartaal#